Kontuzje sportowe

Rozpoczynam cykl artykułów o najczęściej występujących u sportowców kontuzjach. Dziś o kontuzjach kolana czyli problemy z więzadłami krzyżowymi oraz łąkotkami.

fot. Andrzej Nowak

BUDOWA:

Kolano jest jednym z najbardziej obciążanych stawów w naszym ciele. Szczególnie podczas sportów typu „stop and go” takich jak tenis stołowy czy squash, oraz przy sportach wymagających bardzo ugiętej pozycji i pozycji bardzo przeciążającej takiej jak narciarstwo dochodzi do kontuzji.

Staw kolanowy jest stawem złożonym, największym u człowieka. Składa się ze stawu pomiędzy rzepką kolanową i kością udową, kością udową i kością piszczelową oraz stawu piszczelowo-strzałkowego.

Na powierzchni stawowej kości piszczelowej (czyli na samej górze) znajdują się dwie łąkotki – boczna (zewnętrzna) i przyśrodkowa (wewnętrzna). Aby staw był bardziej stabilny w kolanie znajduje się wiele więzadeł, najważniejsze (i najczęściej ulegające kontuzjom) są więzadła krzyżowe – przednie i tylne.

JAK DOCHODZI DO URAZÓW?

Kontuzje sportowe w tenisie stołowym przeważnie nie są złamaniami  kości, chyba że doszło do urazu z oddziaływaniem dużej siły np: upadek z wysokości na kolano.

Podczas sportów typu „stop and go” głównym czynnikiem powodujących kontuzje jest skręcenie kolana, czyli przy „sztywnym” podudziu dochodzi do skręcenia uda (przy ugiętym kolanie), co powoduje, że staw kolanowy nie wytrzymuje tego obciążenia. Wtedy dochodzi często do zerwania wiązadła, przeważnie przedniego.

Urazy łąkotki są często spowodowane wielokrotnymi mniejszymi urazami (lub zmianami degeneratywnymi) i zwykle są diagnozowane po kilku latach od pierwszego wydarzenia.

CZY COŚ JEST NIE TAK Z MOIM KOLANEM?

Jak można mieć podejrzenie, że coś jest nie tak z naszym kolanem? Wskazywać na to może wiele objawów:

Ból – nie jest bezpośrednim miernikiem kontuzji kolana, ale rzadko zdarzają się pęknięte łąkotki, czy zerwane więzadła bez odczuwalnego bólu.

Opuchlizna – jeśli po np. skręceniu kolana opuchlizna jest duża i długi czas nie chce zejść świadczy to pośrednio o uszkodzeniu wewnątrz stawu kolanowego.

Niestabilność – jeżeli podczas biegania lub np. wchodzenia po schodach ma się wrażenie, że kolano jest niestabilne i czasami „ucieka w bok” – jest to bardzo często objaw uszkodzenia struktur odpowiedzialnych za stabilizację kolana (więzadła).

CO ROBIĆ?

Co należy zrobić jeśli zdarzy nam się skręcić kolano? Należy przyłożyć lód (ale nie bezpośrednio na skórę, tylko np. na koszulkę), trzymać nogę wyżej (czyli leżąc np. na łóżku podłożyć pod nogę dużą poduszkę), można wziąć tabletki przeciwbólowe i udać się do lekarza (ortopeda lub chirurg urazowy). Lekarz przeprowadzi badania manualne kolana, które mogą wykluczyć lub potwierdzić urazy. Jeśli po badaniu klinicznym istnieje podejrzenie urazów więzadeł lub/i łąkotki to standardem jest wykonanie badania kolana rezonansem magnetycznym.

MAM USZKODZONĄ ŁĄKOTKĘ, JAKA TERAPIA?

Uszkodzenie łąkotki widać bardzo dobrze podczas badania rezonansem magnetycznym (MRT). Jeśli jednak wynik MRT nie jest jednoznaczny to można wykonać diagnostyczną artroskopię kolana. Podczas artroskopii kolana robione są 3 małe nacięcia, które umożliwiają włożenie przyrządów artroskopicznych (kamera, wężyk do płukania oraz narzędzia chirurgiczne). Podczas artroskopii można m.in. zszyć pękniętą łąkotkę, wygładzić chrząstkę lub usunąć część łąkotki nie nadającej się już do zszycia.

Należy pamiętać, że każda inwazyjna terapia powinna odbywać się z uwzględnieniem problemów pacjenta. Jeżeli pacjent odczuwa duży dyskomfort, to nawet podczas mało widocznych zmian w MRT terapia inwazyjna może być wskazana. Z drugiej strony duże zmiany widoczne w MRT niekoniecznie muszą powodować problemy zdrowotne pacjenta i wtedy operacja nie musi być wskazana.

MAM USZKODZONE WIĘZADŁA, JAKA TERAPIA?

Możliwości są dwie: rekonstrukcja więzadła lub terapia konserwatywna (bez rekonstrukcji).

Rekonstrukcja więzadła krzyżowego odbywa się za pomocą części więzadła rzepki lub części ścięgna mięśnia półścięgnistego. Ta druga metoda od niedawna uznawana jest za „złoty standard” rekonstrukcji więzadła. Szczegółowe omówienie tej techniki zajęłoby zbyt dużo miejsca.

Konserwatywna terapia jest alternatywą do operacji. Wszystko zależy od pacjenta – czy jego kolano jest niestabilne, czy jest sportowcem na najwyższym poziomie, jaką pracę wykonuje itd.

Do niedawna sądzono, że wszystkich profesjonalnych piłkarzy po zerwaniu więzadła należy operować, bo inaczej nie będą mogli grać w piłkę. Dziś w Bundeslidze niemieckiej jest wielu piłkarzy, który po zerwaniu więzadła nie poddali się operacji i dzięki rehabilitacji mogą grać na najwyższym poziomie nawet bez więzadła, nie mając wrażenia niestabilności kolana.

W kolejnym artykule z cyklu kontuzje sportowe zajmę się skręceniami stawu skokowego.