….
Uraz stawu kolanowego to częsta dolegliwość. Najczęściej dochodzi do uszkodzenia: więzadeł, łąkotek, chrząstki stawowej oraz stawu rzepkowo-udowego. Wśród przyczyn uszkodzenia stawu kolanowego wymienia się również: torbiel Bakera, przeciążenia, zwyrodnienia i skręcenia kolana. Objawy urazów to m.in.: ból w stawie, jego ograniczona ruchomość oraz wysięk. Jak wygląda rehabilitacja i leczenia uszkodzenia stawu kolanowego?
Urazy, przeciążenia oraz choroby stawu kolanowego spowodowane upadkami, nadmierną lub niewłaściwą aktywnością fizyczną lub procesami chorobowymi powodują, że 30 proc. wszystkich urazów stawów dotyczy właśnie kolana. Przyczyną narażenia kolana na różne urazy jest brak osłony mięśniowej, gdyż zabezpieczone jest ono jedynie rzepką.
Bez konsultacji z lekarzem organizm nie jest w stanie sam wygoić postępujących zmian chorobowych stawu kolanowego. Dlatego właściwe rozpoznanie schorzenia i podjęcie odpowiedniego leczenia oraz rehabilitacji jest warunkiem uniknięcia pogorszenia funkcji stawu kolanowego lub leczenia operacyjnego.
Poniżej opisano najczęstsze przyczyny bólu w kolanie (w stawie kolanowym).
Przeciążenia stawu kolanowego pojawiają się dość często, nie tylko podczas uprawiania sportu, ale również w trakcie pracy fizycznej forsującej staw kolanowy, takiej jak dźwiganie ciężkich przedmiotów, stojąca praca, częste kucanie lub klęczenie.
Występuje: dyskomfort, stan zapalny, ból w kolanie oraz ograniczenie ruchomości w stawie.
Skręcenie stawu kolanowego jest dość powszechne i powstaje na skutek urazów oraz przeciążeń spowodowanych nadmierną lub niewłaściwą aktywnością fizyczną (najczęściej bieganie lub sporty zimowe), brakiem przygotowania do niej lub niewinnymi upadkami.
W wyniku tej kontuzji kolana dochodzi do częściowego lub całkowitego uszkodzenia więzadeł, mówimy wtedy o jego naderwaniu lub zerwaniu. Urazy więzadeł kolana są dość powszechne i, niestety, poważne, więc wymagają natychmiastowej konsultacji z lekarzem ortopedą.
Choroba zwyrodnieniowa stawu kolanowego (gonartroza) należy do najczęściej spotykanych i najbardziej uciążliwych problemów medycznych wieku średniego i podeszłego. Jest ona spowodowana postępującą utratą chrząstki stawowej na skutek zaburzeń syntezy białek, które ją budują.
W efekcie chrząstka ulega ścieraniu i dochodzi do odsłonięcia powierzchni stawowych, które zaczynają się o siebie ocierać, co wywołuje ból kolana podczas ruchu, sztywność oraz ograniczenie ruchomości.
Tworzą się osteofity, czyli narośla kostne; może się też rozwinąć szpotawość stawów kolanowych. Przyczynami zmian zwyrodnieniowych w kolanie mogą być: predyspozycje genetyczne, choroby ogólnoustrojowe, wady wrodzone, urazy, odmrożenia, zakażenia oraz przeciążenia wywołane pracą lub aktywnością fizyczną.
Na zmiany zwyrodnieniowe wpływają również: zaawansowany wiek i naturalny proces starzenia się elementów narządu ruchu, zwiększona masa ciała oraz szczególny rodzaj aktywności fizycznej.
Niestabilność stawu kolanowego, czyli jego nadmierna ruchomość w stosunku do ruchomości fizjologicznej, związana jest z niewydolnością tkanek miękkich. Najczęściej przyczyną jest uszkodzenie więzadeł na skutek skręcenia stawu kolanowego, rozluźnienia torebki stawowej lub ich naderwania bądź zerwania.
Do urazu dochodzi najczęściej podczas uprawiania sportu (bieganie, sporty zimowe), przy zmniejszaniu prędkości, lądowaniu po skoku, nagłym zatrzymaniu i obrocie na nodze.
Rzepka jest jednym z elementów tworzących staw kolanowy. Jej zadaniem jest ochrona stawu kolanowego od strony przedniej oraz zwiększenie działania siły mięśnia czworogłowego uda.
Zwichnięcie rzepki jest jej przemieszczeniem i wysunięciem ze swojego miejsca. Dochodzi do niego szczególnie w charakterystycznym ustawieniu kończyny dolnej: udo znajduje się w rotacji wewnętrznej względem ustawionej na podłożu stopy i dodatkowo wykonujemy zgięcie i skoślawienia kolana z jednoczesnym silnym napięciem mięśnia czworogłowego.
Często pojawia się nawykowe zwichnięcie rzepki, zwłaszcza u osób, które mają różnego rodzaju dysfunkcje współistniejące, takie jak: płaskostopie, nieprawidłowa budowa rzepki lub zbyt wysokie jej ustawienie.
Chondromalacja rzepki to rozmiękanie chrząstki stawowej prowadzące do jej destrukcji. Chrząstka staje się zbyt miękka i popękana, przenosi obciążenia głębiej, na struktury bardziej unerwione, co powoduje ból kolana i nawracający stan zapalny stawu.
Choroba rozwija się samoistnie i może być konsekwencją: niewielkich urazów i przeciążeń, przebytych stanów zapalnych, chorób kości, wadliwego stawu rzepkowo-udowego i nadmiernej aktywności fizycznej.
Torbiel podkolanowa Bakera to niefizjologicznie powiększona przestrzeń łącznotkankowa, wypełniona płynem, przypominająca guzek. Lokuje się ona w dole podkolanowym stawu kolanowego. Jest to zmiana łagodna, którą możemy wykryć palpacyjnie przez skórę.
Powstaje na skutek nadmiernej produkcji płynu stawowego i wzrostu ciśnienia wewnątrz stawu, co powoduje jego ucieczkę przez miejsca osłabionego oporu w torebce stawowej. Płyn gromadzi się najczęściej w kaletkach dołu podkolanowego lub tworzy przepukliny w torebce. Może również dojść do pęknięcia torbieli i wydostania się płynu w okolice łydki.
Przyczyny torbieli Bakera mogą być różne: choroby wewnątrzstawowe, uszkodzenie torebki stawowej, zapalenie kaletek maziowych, przeciążenia i urazy stawu kolanowego.
Boczna i przyśrodkowa łękotka są chrzęstno-włóknistymi strukturami, o kształcie półksiężyców do 6–7 mm, które położone są pomiędzy kością udową i piszczelową oraz pokrywają 2/3 powierzchni stawowej.
Są one kluczowym elementem kolana. Dopasowują się do kształtu powierzchni stawowych, więc umożliwiają: równomierny rozkład obciążeń, absorpcję wstrząsów, stabilizację oraz odżywianie i ochronę chrząstki stawowej.
Zwłaszcza podczas ekstremalnych wysiłków, kiedy kolano przyjmuje na siebie obciążenia wynoszące wielokrotność masy ciała, łękotki zabezpieczają chrząstkę przed ścieraniem.
Uszkodzenia łękotek zdarzają się często; dotyczą zwłaszcza ludzi młodych, uprawiających sport, ale również osób starszych, u których dochodzi do niszczenia łękotek z powodu procesów zwyrodnieniowych. Uszkodzona łąkotka działa niepoprawnie i powoduje ból stawu kolanowego.
Do przyczyn uszkodzenia łękotek zaliczamy: silne urazy zgięciowo-skrętne stawu kolanowego (podczas gry w piłkę nożną, jazdy na nartach), przeciążenia (sport lub długie wymuszone pozycje: klęczenie, kucanie), zmiany zwyrodnieniowe, torbiele oraz zaburzenia struktury łękotek.
Objawy urazu stawu kolanowego obejmują m.in. dolegliwości bólowe. Ból kolana najczęściej jest głęboki, tępy i narasta podczas aktywności fizycznej, dłuższego chodzenia czy siedzenia ze zgiętymi kolanami, wchodzenia i schodzenia po schodach, kucania, klęczenia. Niekiedy może wystąpić ból stawu kolanowego w nocy.
Pojawia się stan zapalny połączony z obrzękiem i wzmożonym ociepleniem skóry. Innym objawem jest wysięk, czyli nadmierna ilość płynu stawowego, określana potocznie przez pacjentów jako „woda w kolanie”. Uszkodzeniu stawu może towarzyszyć również jego sztywność, szczególnie rano i po dłuższym okresie nieczynności.
Pacjenci skarżą się na: trzeszczenie w kolanie, uczucie blokowania lub tarcia w stawie podczas ruchów. Ponadto dochodzi do zaniku mięśni oraz przykurczów.
Kolejne objawy uszkodzenia to ograniczona ruchomość, uczucie dyskomfortu, niepewności i niestabilności kolana („uciekanie” stawu). Pojawia się nadruchomość rzepki oraz trudność w obciążaniu chorej kończyny.
Urazy stawu kolanowego pierwszego stopnia leczy się zachowawczo. Ważna jest rehabilitacja kolana, która powinna obejmować m.in.: unikanie forsowania stawu kolanowego lub unieruchomienie go za pomocą kortezy, która ogranicza bądź uniemożliwia wykonywanie ruchów zgięcia i wyprostu, odciąża i stabilizuje chory staw.
Rehabilitacja uszkodzonego stawu kolanowego powinna uwzględniać ponadto:
stosowanie fizykoterapii – zaleca się zabiegi działające przeciwbólowo i przeciwobrzękowo (krioterapia, jonoforeza z lekiem przeciwbólowym), zabiegi regeneracyjne i przyspieszające gojenie (magnetoterapia, laseroterapia i ultradźwięki) oraz wzmacniające osłabione mięśnie stawu kolanowego (elektrostymulacja prądami małej częstotliwości);
wykonywanie leczniczych ćwiczeń na kolano – w początkowej fazie choroby najlepiej wykonywać z terapeutą delikatne ćwiczenia rozciągające, izometryczne, pobudzające stymulację nerwowo-mięśniową oraz ćwiczenia w odciążeniu; stopniowo wprowadza się ćwiczenia oporowe wzmacniające tkanki miękkie oraz siłę mięśni stawu kolanowego, ćwiczenia poprawiające stabilizację chorego stawu, elastyczność tkanek miękkich oraz propriocepcję, czyli czucie stawu w przestrzeni; później stosuje się ćwiczenia całej kończyny dolnej, zwiększające siłę, kontrolujące ruch i pracę na nierównym podłożu; systematyczne ćwiczenia uelastycznią tkanki miękkie oraz uodpornią je na uszkodzenia;
mobilizację rzepki;
terapię manualną – stosuje się techniki mogące odblokować staw, by przywrócić mu fizjologiczną biomechanikę; dzięki właściwej technice uzyskuje się zmniejszenie bólu, ustąpienie procesu zapalnego oraz poprawę ruchomości stawu.
W rehabilitacji uszkodzenia kolana stosuje się także kinesiotaping, czyli oklejenie stawu elastycznymi plastrami, które mają działanie sensoryczne i, przy odpowiedniej aplikacji, stabilizują i odciążają staw, aby przyśpieszyć procesy regeneracyjne.
W celu rozpoczęcia skutecznej terapii konieczna jest prawidłowa diagnoza dokonana na podstawie wywiadu i badania fizykalnego pacjenta. Dla potwierdzenia rozpoznania urazu stawu skokowego można wykonać zdjęcie RTG, które pokaże zwichnięcie stawu oraz uwidoczni ewentualne złamania kostne.
Jeśli uszkodzone są tkanki miękkie lub inne elementy wewnątrzstawowe, trzeba wykonać badanie USG lub badanie rezonansu magnetycznego.
W leczeniu urazu stawu kolanowego wdraża się niekiedy kurację farmakologiczną. Pacjentowi zaleca się przyjmowanie leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych.
W przypadku zmian degeneracyjnych stosowane są leki modyfikujące chrząstkę stawową (podawane doustnie lub za pomocą iniekcji, czyli zastrzyków w kolano, bezpośrednio do stawu). Sposobem na uszkodzenie stawu będzie także stosowanie zimnych okładów (jeśli pojawiła się opuchlizna i zwiększona ciepłota chorej okolicy).
Cięższe uszkodzenia stawu kolanowego (z rozerwaniem aparatu więzadłowego, uszkodzeniem elementów wewnątrzstawowych lub zaawansowane zmiany degeneracyjne) wymagają wykonania operacji kolana (artroskopia stawu kolanowego). W czasie zabiegu chirurg naprawia uszkodzone tkanki miękkie lub usuwa zniszczone elementy stawu.
Ból stopy to dokuczliwa przypadłość, która zwykle szybko mija, jednak zdarza się, że przewlekła i uciążliwa może oznaczać poważne choroby. Ból stopy może wiązać się z błahą przyczyną, jak niewygodne buty, ale może też świadczyć o chorobie ogólnoustrojowej. Nie należy ignorować dolegliwości związanych ze stopami, ponieważ pełnią one ważną funkcję w naszym organizmie.
Ból stóp może być spowodowany przebytami urazami, a może wskazywać na poważniejsze schorzenia, które na pierwszy rzut oka nie mają nic wspólnego z nogami. Stopy pełnią bardzo ważną funkcję w naszym organizmie, ponieważ odpowiadają nie tylko za przemieszczanie się (funkcja dynamiczna stopy), ale i utrzymują ciężar naszego ciała (funkcja statyczna). Czasami może dojść do zaburzeń tych funkcji, przez co na podeszwie stopy odczuwamy ból.
Stopa składa się z trzech fragmentów:
śródstopia,
stępu,
palców.
Ponadto posiada stronę podeszwową oraz grzbietową. Ból najczęściej pojawiaja się na podeszwie stopy.
Ból stopy może być spowodowany wieloma różnymi czynnikami. Przyczyny powstawania tej dolegliwości mogą mieć związek bezpośrednio ze stopą, jak i wynikać z ogólnych schorzeń, które dotyczą całego organizmu. Do najczęstszych przyczyn bólu stopy zaliczamy urazy:
stłuczenia,
skręcenia,
zwichnięcia,
złamania,
nadmierne obciążenie stóp,
choroba zwyrodnieniowa stawów.
Bóle stopy mogą być wywołane także przez nieprawidłowości układu ścięgnistego:
tzw. paluch biegacza, charakteryzujący się bólem w towarzystwie obrzęku; pojawia się, gdy ciężar ciała przenoszony jest na chorą kończynę,
uraz lub zapalenie ścięgna Achillesa,
nagniotki, czyli stwardnienia znajdujące się na stawach palców stóp; przyczyną jest długotrwały ucisk prowadzący do bólu w trakcie chodzenia,
piekący lub palący ból stopy lokalizujący się między II i III palcem jest objawem choroby Mortona,
zespół kanału stępu,
palec młotkowaty: jest przykruczem zgięciowym palca (zwykle drugiego); na czubku palca pojawia się odcisk, który wywołuje ból podczas chodzenia,mogący promieniować nawet do śródstopia,
płaskostopie czy wysokie ustawienie łuku stopy (płaskostopie to wada stopy, która charakteryzuje się spłaszczeniem łuków stopy oraz przeniesieniem podparcia z I głowy kości śródstopia na II i II; pacjenci uskarżają się na silny ból, szczególnie po długotrwałym chodzeniu).
Również infekcje skórne mogą być przyczyną bólów stopy, należą do nich:
grzybica międzypalcowa,
zakażenia przestrzeni międzypalcowych,
wrastający paznokieć.
Wśród odległych i ogólnoustrojowych przyczyn powodujących ból stopy/stóp, na uwagę zasługują:
choroby nerwów, np. rwa kulszowa,
neuropatie obwodowe: zaburzenia w czuciu lub unerwieniu motorycznym stopy, wywołujące dolegliwości bólowe stóp, mrowienie oraz pieczenie bywa dosyć często związane z współistniejącymi chorobami takimi jak cukrzyca, brak witamin, nowotwory hematologiczne, przewlekłe choroby zapalne, alkoholizm, nieprawidłowości te mogą być też wtórne do stosowanego leczenia neurotoksycznego w postaci chemioterapii oraz antybiotyków,
dna moczanowa: zaburzenie przemian kwasu moczowego charakteryzujące się okresowym i nawracającym zapaleniem stawów stopy (najczęściej I stawu śródstopno-paliczkowego palucha).
Ból stopy wywołuje również Metatarsalgia Mortona , która charakteryzuje się uciskiem nerwów podeszwowych. Zwykle pojawia się pomięzy II a III palcem. Długotrwały ucisk prowadzi do nerwiaka Mortona, wówczas nerw otoczony jest przez tkankę łączną włóknistą. Ból towarzyszący tej chorobie jest palący i piekący.
Choroby powodujące ból stóp (stopy)
Najczęstszymi dolegliwościami powodującymi bóle stopy, są:
haluksy (nazywane inaczej paluchem koślawym) – jest to boczne odchylenie palucha (deformacja), które najczęściej występuje u płci żeńskiej; posiadanie haluksów nie tylko prowadzi do dolegliwości bólowych po stronie podeszwowej stopy, ale również przenoszenie ciężaru na II i III głowę kości śródstopia,
ostroga piętowa – to długotrwały proces zapalny zlokalizowany w podeszwie stopy; objawy tej przypadłości pojawiają się jedynie u 5 proc. populacji. Przyczyną ostrogi piętowej może być nadwaga/otyłość, źle dobrane obuwie, niedoleczone kontuzje lub praca stojąca,
zapalenie rozcięgna podeszwowego – pojawia się, gdy w jego okolicy lub w obrębie tkanek go otaczających tworzy się stan zapalny (bardzo często pojawia się on na guzie piętowym); zapalenie objawia się ciągłym, piekącym bólem stopy umiejscowionym po stronie podeszwowej stopy.
Ból stóp może pojawiać się również w przebiegu grzybicy stóp, wówczas dodatkowo odczuwane jest nieznośne swędzenie. Na początku pojawia się tylko niewielkie zaczerwienienie, do którego wraz z rozwojem choroby dołączają się pęcherzyki na skórze i obrzęk. Warto wiedzieć, że grzybica atakuje zwykle miejsca wilgotne i ciepłe, do których dociera niewielka ilość powietrz. Zmiany grzybicze zlokalizowane są zazwyczaj między czwartym a piątym palcem.
Biorąc pod uwagę fakt, że stopy pełnią bardzo ważną funkcję, nie należy ignorować związanych z nimi dolegliwości. U osób, które skarżą się na ból stóp z powodu toczącego się stanu zapalnego wdrażane są preparaty przeciwzapalne oraz przeciwbólowe podawane w formie doustnej lub maści. Wykorzystywane są również różnego rodzaju zabiegi fizjoterapeutyczne, które eliminują stan zapalny.
Z kolei ból stóp wynikający z deformacji palców, haluksów czy wad stóp – wymaga przede wszystkim właściwego doboru obuwia oraz wykonywania ćwiczeń wzmacniających mięśnie stopy. Natomiast ból w grzybicy stóp wymaga utrzymywania właściwej higieny i stosowania specjalnych środków przeciwgrzybiczych w postaci maści lub kremów.
Stopom zaleca się głównie odpocznek, szczególnie przy bólach wynikających z przeciążenia. Należy jak najwięcej leżeć z nogami uniesionymi do góry i zrezygnować z wszelkich aktywności fizycznych. Można również na bolące miejsca stosować zimne okłady z lodu oraz smarować je preparatami przeciwzapalnymi. Należy pamiętać, że doprowadzenie stóp do pierwotnej formy wymaga dużej ilości czasu, dlatego należy przez cały czas o nie dbać. Zignorowane i nieleczone bóle stóp/stopy prowadzą do powstawania odcisków, pęcherzy, bólu w kręgosłupie lędźwiowym, kolanach oraz w drugiej stopie.
Uwaga! Zawsze należy konsultować z lekarzem bóle stóp niewiadomego pochodzenia. Jest to ważne dla wdrożenia odpowiedniego leczenia.
Jak wiadomo dolegliwości bólowe stóp mogą skutecznie utrudniać życie. Większość tego rodzaju dolegliwości ma związek z nieodpowiednią higieną oraz noszeniem źle dopasowanego obuwia. Ważne jest dokładne mycie przestrzeni między palcami, ponieważ to właśnie tam znajduje się największa ilość grzybów oraz bakterii. Oprócz tego warto pamiętać o regularnym ścieraniu nagromadzonegpo naskóra. W skórę stóp można wsmarowywać kremy oraz balsamy bakteriobójcze oraz przesypać ją talkiem. Kobiety kochają wysokie obcasy, stopa wygląda w nich pięknie, jednak deformują stopy.
Krzysztof Piwowarski
Linki zaprzyjaźnione:
Portal www.time-out.pl powstał w głowie 2 osób Zbyszka Stefańskiego i Rafała Kurowskiego. Nie udało mi się ustalić dokładnej daty rozpoczęcia naszej działalności. ale po kolei....
Czytaj więcej
Dodaj komentarz